Doanh nghiệp có quyền từ chối tiếp các đoàn thanh tra

Đây là nội dung quan trọng được thông báo trong cuộc họp báo chuyên đề về Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp (DN) được Văn phòng Chính phủ tổ chức sáng ngày 27/5/2016.

Theo đó, DN có quyền từ chối tiếp các đoàn thanh tra nếu đã bị thanh tra. Còn với yêu cầu kiểm tra, DN có quyền khiếu nại hoặc phản ánh đến Thủ tướng Chính phủ.

Trước đó, ngày 16/5/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 35/NQ-CP (Nghị quyết 35) về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020. Theo Nghị quyết, đến năm 2020, cả nước có ít nhất 1 triệu DN hoạt động, trong đó có các doanh nghiệp có quy mô lớn, nguồn lực mạnh. Khu vực tư nhân Việt Nam đóng góp khoảng 48 - 49% GDP, khoảng 49% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Hàng năm, có khoảng 30 - 35% DN Việt Nam có hoạt động đổi mới sáng tạo.

Nghị quyết nêu rõ 10 nguyên tắc để xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho DN phát triển và trở thành động lực của nền kinh tế, gồm: Nhà nước bảo vệ quyền sở hữu tài sản hợp pháp và quyền tự do kinh doanh của người dân, DN theo quy định của pháp luật. DN có quyền tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; Thực hiện chủ trương Nhà nước kiến tạo, lấy DN là đối tượng phục vụ, tạo thuận lợi cho DN đầu tư, kinh doanh và phát triển để xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện những quy định của pháp luật liên quan đến DN; Nhà nước bảo đảm sự ổn định, nhất quán, dễ dự báo của chính sách; ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng thuận lợi, an toàn và thân thiện; Nhà nước bảo đảm quyền bình đẳng cho tất cả các DN, không phân biệt loại hình, thành phần kinh tế trong cơ hội tiếp cận các nguồn lực như: vốn, tài nguyên, đất đai... và đầu tư kinh doanh; Nhà nước có chính sách đặc thù để hỗ trợ DN nhỏ và vừa, DN khởi nghiệp, DN đổi mới sáng tạo và có tiềm năng tăng trưởng cao phát triển; Các cơ quan quản lý nhà nước khi ban hành và thực thi chính sách phải bảo đảm xác định rõ mỗi nhiệm vụ có một đầu mối và người chịu trách nhiệm; Các quy định về điều kiện kinh doanh phải rõ ràng, minh bạch, dễ thực hiện, có lộ trình phù hợp để sớm bỏ các loại giấy phép con, phí, phụ phí bất hợp lý. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng đơn giản hóa khâu tiền kiểm, tăng cường hậu kiểm gắn với điều kiện, quy định cụ thể và thanh tra, kiểm tra, giám sát; Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát cần bảo đảm mục tiêu ngăn chặn, phát hiện và xử lý vi phạm đồng thời hỗ trợ, hướng dẫn DN tuân thủ các quy định của pháp luật; Không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự, đồng thời xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật; DN phải nêu cao tinh thần tự hào dân tộc, ý thức tuân thủ pháp luật, thực hiện liêm chính trong kinh doanh; xây dựng văn hóa DN, đạo đức doanh nhân và trách nhiệm xã hội của DN; cạnh tranh lành mạnh, chia sẻ và liên kết hợp tác; đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tại cuộc họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà cho biết, điểm mới của Nghị quyết 35 là quy định hạn chế hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự, tuy nhiên, quy định này không có nghĩa là buông lỏng các trường hợp vi phạm pháp luật và những vụ việc vi phạm nghiêm trọng đến mức hình sự thì vẫn phải xử lý nghiêm.

Ngoài ra, theo ông Hà, nhằm giảm tình trạng kiểm tra quá nhiều của các đoàn kiểm tra chuyên ngành, hạn chế tình trạng gây khó khăn cho DN, Nghị quyết 35 nhấn mạnh, chỉ cho phép kiểm tra chuyên ngành ở các DN một lần/năm.

Trả lời câu hỏi của các phóng viên về việc nếu vẫn bị thanh kiểm tra vượt quá mức nêu trên, các bên liên quan có quyền và trách nhiệm gì, ông Lê Mạnh Hà cho biết, pháp luật chỉ quy định số lần thanh tra nhưng không quy định cụ thể về số cuộc kiểm tra trong năm.

“Do đó, DN có quyền từ chối tiếp các đoàn thanh tra nếu đã bị thanh tra. Còn đối với yêu cầu kiểm tra, DN có quyền khiếu nại hoặc phản ánh đến Thủ tướng Chinh phủ để Thủ tướng chỉ đạo tháo gỡ” - ông Hà nhấn mạnh và cho biết thêm, công tác kiểm tra chủ yếu là ở chính quyền địa phương. Do vậy, để thực hiện tốt Nghị quyết 35, trong thời gian tới, các địa phương sẽ ký cam kết với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tuân thủ quy định này. VCCI sẽ tập hợp các phản ánh của DN để báo cáo Chính phủ tiến độ thực hiện Nghị quyết.